ارزش بی نظیر نماز جماعت

فلسفه نخواندن حمد و سوره در نماز جماعت

چرا هنگام برگزاری نمازجماعت، وقتی امام جماعت حمد و سوره را می خواند؛ بقیه ساکت می شوند و گوش می دهند؟

پاسخ: مأموم، در دو رکعت اول نماز جماعت، نباید حمد و سوره، بخواند؛ به دلیل فتوای علما که برگرفته از روایات می باشد. به عنوان نمونه یک روایت در این خصوص ذکر می شود:
«سُئِلَ الصَّادِقُ علیه السلام … أَنَّ عَلَی الْقَوْمِ فِی الرَّکعَتَینِ الْأُولَیینِ أَنْ یسْتَمِعُوا إِلَی قِرَاءَةِ الْإِمَامِ وَ إِذَا کانَ فِی صَلَاةٍ لَا یجْهَرُ فِیهَا سَبَّحُوا وَ عَلَیهِمْ فِی الرَّکعَتَینِ الْأُخْرَاوَینِ أَنْ یسَبِّحُوا وَ هَذَا أَحَبُّ إِلَی؛ از امام صادق در مورد نحوه برگزاری نماز جماعت، سؤال شد که حضرت فرمودند: کسانی که مأموم هستند؛ در دو رکعت اول نمازهای جهری(صبح، مغرب و عشا)، به قرائت(حمد وسوره) امام جماعت گوش دهند و در نمازهای اخفاتی(ظهر و عصر)، تسبیح، بگویند»(بحارالأنوار، ج ۸۵، ص ۱۲۲)
در روایتی دیگر، راوی می گوید: «به امام صادق علیه السلام گفتم: موقعی که به امام جماعت اقتدا می کنم؛ می توانم حمد و سوره بخوانم؟ حضرت فرمودند: در نمازهای آهسته، قرائت حمد و سوره به امام جماعت محوّل است. در این نمازها حمد و سوره مخوان. اما در نمازهای بلند، اگر صدای او را می شنوی، گوش فرا ده، که بلند خواندن برای همین است تا دیگران استماع کنند. و اگر صدای او را نمی شنوی، برای خودت به قراءت حمد و سوره بپرداز»(کافی، ج ۳، ص ۳۷۷)
هم چنان که در روایت اخیر اشاره شده، فلسفۀ بلند خواندن امام این است که دیگران بشنوند و خواندن حمد و سوره در نماز جماعت بر عهدۀ امام جماعت گذاشته شده است.

احکام نماز جماعت

موقعی که مأموم نیت می کند باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، مثلا اگر نیت کند اقتدا می کنم به امام حاضر، نمازش صحیح است .

مأموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند ولی اگر رکعت اول یا دوم او، رکعت سوم یا چهارم امام باشد باید حمد و سوره را بخواند.

اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود اگر چه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند ولی باید آهسته بخواند و

چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد.

اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد و سوره را نخواند.

اگر مأموم سهوا حمد و سوره بخواند یا خیال کند صدایی را که می شنود صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده نمازش صحیح است .